مفهوم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری

نکته‌ی قابل توجه این است که شما با تنوع‌بخشی نمی‌توانید کل ریسک سبد خود را از بین ببرید، اما می‌توانید آن را کم کنید.

مفهوم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری

فرقی ندارد در چه سن و سالی باشید یا چه مقدار درآمدی داشته باشید. سرمایه گذاری یکی از کارهایی است که باید آن را جدی بگیرید و اصول آن را بیاموزید. متناسب با درآمد افراد راه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. شاید اولین چیزی که به ذهن شما خطور کند سرمایه گذاری بر روی ارزهای خارجی یا طلا است. اما سرمایه‌گذاری تنها به این دو مسئله محدود نمی‌شود و از تنوع بیشتری برخوردار است.

نکته‌ی مهمی که باید درباره‌ی سرمایه‌گذاری بدانید، میزان ریسک آن است. هیچ سرمایه‌گذاری‌ای بدون ریسک انجام نمی‌شود. ریسک در ذات سرمایه‌گذاری نهفته است و شما نمی‌توانید تحت هیچ شرایطی آن را حذف کنید. با این حال برخی از سرمایه‌گذاری‌ ریسک پایین‌تری دارد، و به همان نسبت هم سود کمتری را نصیب سرمایه‌گذاری می‌کند. در ابتدا بد نیست با برخی از اصطلاحات بازارهای مالی آشنا شوید.

زمانی که سرمایه‌گذاری بر روی یک شرکت یا نهاد انجام می‌شود، براساس عملکرد پیشین آن، مقداری بازده یا سود برای آن پیش‌بینی می‌شود. پس از بررسی عملکرد شرکت، در یک بازه‌ی زمانی معین، بازده واقعی شرکت تعیین شده و به اختلاف این دو، ریسک گفته می‌شود. میزان ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف متفاوت است. این تعریفِ بسیار ابتدایی ریسک است و ریسک‌های مختلف دیگری سرمایه‌ی شما را تهدید می‌کند. به عنوان مثال ریسک تورم می‌توان بر تمام پیش‌بینی‌ها تاثیر بگذارد و سود نهایی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. ریسک نقد شوندگی و ریسک سیستماتیک از دیگر انواع ریسک به شمار می‌آیند.

سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک در ایران

اگر قصد دارید برای اولین بار وارد بازارهای سرمایه شوید، بهتر است سراغ سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک بروید. حتی می‌توانید با سرمایه‌ی بسیار پایین کار خود را شروع کنید و در ادامه، آن را افزایش دهید.

سرمایه‌گذاری در بانک

یکی از محبوب‌ترین و کم ریسک‌ترین محل‌های سرمایه‌گذاری، سپرده‌های بانکی است. بانک‌ها نرخ مشخصی برای ارائه‌ی سود بر روی پول شما دارند و به صورت ماهانه این سود را به حساب شما واریز می‌کند. سپرده گذاری در بانک سرمایه‌ی اولیه‌ی شما را بدون ریسک حفظ می‌کند و قدرت نقد شوندگی آن نیز بسیار بالاست. با این حال سودهای بانکی در میان بازارهای سرمایه کمترین مقدار را دارد و عواملی مانند ریسک تورمی می‌تواند ارزش پول شما را به مقدار قابل توجهی کاهش دهد.

سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

در حال حاضر یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری برای آینده، انتخاب انواع صندوق سرمایه‌گذاری است. پیش از آنکه به سراغ صندوق‌های سرمایه‌گذاری بروید، باید با انواع و ساز و کار آنها آشنا باشید.

۱. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

بعد از بانک، کم ریسک‌ترین نوع سرمایه‌گذاری، صندوق‌های با درآمد ثابت است. سود این صندوق‌ها نسبت به دیگر انواع صندوق کمتر است اما اگر آن را با سود‌ ثابت بانکی مقایسه کنید، سود بیشتری دریافت خواهید کرد. مبالغ سرمایه‌گذاری شده در صندوق با درآمد ثابت شامل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق بهادار رهنی و گواهی‌های سپرده منتشرشده توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی دارای مجوز از سوی بانک مرکزی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت است. به همین علت ریسک آن بسیار کم است. درآمد حاصل از صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت به صورت ماهانه به حساب سرمایه‌گذار واریز می‌شود. شما می‌توانید با هر مقدار سرمایه‌ی خردی که دارید وارد بازار مالی شوید و واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت را بدون ضرر به سرمایه‌ی اصلی خود، خریداری کنید.

۲. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط

صندوق‌ سرمایه‌گذاری مختلط، ریسک بیشتری نسبت به صندوق با درآمد ثابت دارند و سود دریافتی از آنها نیز بالاتر است. در واقع این صندوق ترکیبی از سرمایه‌گذاری در سهام (حداکثر تا 60 درصد) و سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت و سپرده بانکی (حداقل 40 درصد) است. سود این صندوق مانند صندوق‌های دیگر تضمینی نیست اما خرید و فروش آسان و قدرت نقد شوندگی بالا از مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق مختلط است.

۳. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام

دومین نوع از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، پول خود را با درصدهای مشخصی در اوراق بورس و اوراق مشارکت، سپرده بانکی و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری سرمایه‌گذاری می‌کنند. درصد قابل توجهی از سرمایه‌گذاری این دسته از صندوق‌ها، در سهام است و حدود 30 درصد از آن به سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک اختصاص دارد. به این ترتیب ریسک تا حد قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. صندوق‌های سهامی فاقد تقسیم سود دوره‌ای هستند و سرمایه‌گذاران از طریق افزایش ارزش واحدهای خریداری شده و در نهایت فروش آنها سود به دست می‌آورند.

پیش از انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری سهامی می‌توانید مقدار سود حاصل در تمام سال‌های فعالیت‌های صندوق را بررسی کنید. هم‌چنین سیاست‌های مالی و سبد دارائی‌ صندوق در امیدنامه‌ی صندوق موجود است. سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی از ریسک بالاتری نسبت به صندوق درآمد ثابت و صندوق‌های مختلط برخوردار است، این صندوق برای افرادی مناسب است که دید بلند مدتی نسبت به سرمایه‌گذاری خود دارند. از دیگر مزایای این صندوق می‌توان به خرید و فروش آسان و قدرت نقد شوندگی بالا اشاره کرد.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلف با مزایا و معایب مختلفی همراه است. ریسک نیز بخش جدانشدنی سرمایه‌گذاری است. با این حال اگر سرمایه‌ی شما خرد است یا وقت کافی برای یادگیری تحلیل و پیگیری انواع بازارهای مالی را ندارید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند یک انتخاب عالی برای شروع سرمایه‌گذاری کم ریسک باشد. هم‌چنین افرادی که بازارگردانی صندوق‌های مختلف مفهوم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهند، متخصص این حوزه هستند و به بازارهای مالی تسلط دارند، از این رو می‌توانند در شرایط نامساعد مالی حداکثر سود ممکن را در اختیار شما قرار دهند. با این حال اگر ترجیح می‌دهید، هیچ ریسکی سرمایه‌ی شما را تهدید نکند و سود ثابتی را ماهانه دریافت کنید، بانک بهترین گزینه برای شماست.

مدیریت سرمایه گذاری و ریسک چیست ؟

مدیریت سرمایه به صورت مدیریت حرفه‌ای انواع دارایی‌ها به منظور تحقق اهداف سرمایه‌گذار تعریف می‌شود.

مدیریت سرمایه امری کاملا شخصی است. با توجه به شخصیت، روحیات و اهداف شما می‌تواند متفاوت باشد.

سن شما، میزان سرمایه شما، تعیین اهداف و زمان رسیدن به اهدافی که برای خود مشخص می‌کنید، همگی در تعیین استراتژی مدیریت سرمایه نقش دارد.

استراتژی مناسب برای سرمایه‌گذاریِ هر فرد با دیگری متفاوت است. عواملی مثل میزان تحصیلات و سواد مالی، سن، میزان درآمد، میزان سرمایه اولیه، ریسک‌پذیری و… باعث پیدایش استراتژی‌های متفاوت سرمایه‌گذاری می‌شود.

ریسک چیست؟

کلمه ریسک بیشتر افراد را به یاد خطر و ضرر می‌اندازد. اما ریسک موقعیتی است که از ترکیب خطر و فرصت به دست می‌آید. وقتی شما ریسک می‌کنید، خطری را به‌جان می‌خرید، به امید آن‌که فرصتی به دست بیاورید. شما با توجه به میزان توانایی‌های فردی خود در کنار شناخت کامل از تهدیدهای احتمالی، می‌توانید از این فرصت‌ها استفاده کنید تا به اهداف خود برسید.

بیشتر روش‌های سرمایه‌گذاری با درصدی از ریسک همراه هستند. تنها سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی چون سپرده‌گذاری در بانک یا مواردی چون سرمایه‌گذاری در اوراق خزانه است که ریسک بسیار پایینی دارند.

این موارد (که می‌توان آن‌ها را سرمایه‌گذاری بدون ریسک نیز نامید) یک بازدهی مشخص، قطعی ولی محدود دارند.

فرآیند مدیریت سبد سهام

یکی از راه‌های کم کردن ریسک یک پرتفوی تنوع‌بخشی به آن است. تنوع‌بخشی با هدف کاهش ریسک پرتفوی تا حداقل مقدارِ ریسک و افزایش بازده پرتفوی تا بالاترین اندازه ممکن انجام می‌شود.

با تقسیم کردن مبلغ سرمایه‌گذاری در سهم‌های متنوع، می‌توان بخشی از ریسک پرتفوی را حذف کرد. برای انجام این کار بهتر است که سهم‌ها، از صنایع و گروه‌های متفاوت از هم انتخاب شوند تا اگر یک صنعتی دچار مشکل شد تنها بخش کوچکی از سبد سرمایه‌گذاری شما به‌خطر بیفتد.

نقل قولی معروف در رابطه با تنوع‌بخشی وجود دارد که بیان می‌کند: تمامی تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید، تا در صورت افتادن سبد همه تخم مرغ‌هایتان از بین نروند.

نکته‌ی قابل توجه این است که شما با تنوع‌بخشی نمی‌توانید کل ریسک سبد خود را از بین ببرید، اما می‌توانید آن را کم کنید.

ریسک کل

ریسک کل از دو بخش ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تشکیل شده است.

ریسک غیرسیستماتیک منحصر به یک دارایی نظیر سهم یک شرکت است، که این ریسک با تنوع‌بخشی قابل کاهش است.

اما بخش دیگری از ریسک کل، ریسک سیستماتیک یا ریسک بازار است، که به آن ریسک حذف‌نشدنی هم می‌گویند. این ریسک از طریق تنوع‌بخشی کاهش پیدا نمی‌کند.

انواع سرمایه گذاران بر مبنای میزان تحمل ریسک

سرمایه گذاران به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. سرمایه‌گذاران ریسک خنثی افرادی هستند که به میزان ریسک سرمایه‌گذاری توجهی نمی‌کنند و تنها به دنبال حداکثر کردن بازدهی خود هستند و میزان مطلوبیت آن‌ها توسط بازدهی سرمایه‌گذاری تعیین می‌شود.

2. تعدادی از سرمایه‌گذاران نسبت به سایرین ریسک‌پذیر‌تر هستند؛ در نتیجه می‌توانند نسبت به دیگران بهتر با این نوسانات کنار بیایند و آن را تحمل کنند.

3. سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز هستند. این افراد بیشتر به سرمایه‌گذاری در مواردی که بازدهی مطمئن داشته‌ باشند علاقه‌مند هستند و از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پرریسک دوری می‌کنند. بیشتر این افراد به سپرده‌گذاری در بانک روی می‌آورند و معتقدند که سپرده‌گذاری در بانک نوعی سرمایه‌گذاری ایمن است.

خلاصه مقاله

در نهایت به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود که ابتدا با توجه به شرایط خود، میزان ریسک‌پذیری، سواد مالی، سرمایه اولیه و درآمد، استراتژی خود را مشخص کنند و سپس یک سبد سرمایه‌گذاری مناسب تشکیل دهند.

این سهم‌ها می‌توانند با توجه به دیدگاه سرمایه‌گذار و اهداف آن‌ها متفاوت از هم باشند.

تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام

نرخ بهره برای اکثر مردم مهم است و همچنین می‌‌تواند در بازار سهام تاثیرگذار باشد، اما چرا؟ در این مقاله به ارتباط بین نرخ بهره با بازار سهام و اینکه چگونه ممکن است بر زندگی ما تاثیر بگذارند، پرداخته می‌شود.

بهره در واقع هزینه‌ای است که فرد در قبال استفاده از پول فرد دیگری به وی می پردازد. خانوارها با این مفهوم به‌خوبی آشنا هستند، آنها باید برای خرید خانه از بانک وام رهنی دریافت کنند و در عوض بهره‌ آن را بپردازند. دارندگان کارت‌های اعتباری نیز این مفهوم را خوب می‌دانند، آنها پول را به ‌صورت کوتاه‌مدت قرض می‌گیرند و به وسیله آن خرید خود را انجام می‌دهند. اما زمانی که صحبت از بازار سهام و تاثیر نرخ بهره می شود شرایط فرق می‌کند.

نرخ‌های بهره در واقع همان هزینه‌های هستند که بانک‌ها برای استقراض پول از بانک مرکزی متحمل می‌شوند. چرا این ارقام مهم هستند؟ بانک مرکزی توسط این نرخ‌ها سعی در کنترل تورم دارد. تورم، ناشی از تقاضا زیاد و یا عرضه کم است که سبب افزایش قیمت‌ها می شود. بانک مرکزی با اثر گذاری بر مقدار پول در دسترس، می تواند تورم را کنترل کند. در حقیقت با افزایش نرخ بهره بانک مرکزی عرضه پول را کم می‌کند و به نوعی دسترسی به آن را گران‌تر می‌کند.

هنگامی که بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش می دهد، این اقدام تاثیر آنی بر بازار سهام نمی‌گذارد. در عوض تاثیر مستقیمی بر بانک‌ها برای وام گرفتن از بانک مرکزی می‌گذ‌ارد. اولین اثر غیرمستقیم افزایش نرخ بهره این است که بانک‌ها نرخ‌های بهره را برای مشتریان افزایش می‌دهند. افراد برای گرفتن وام رهنی و کارت‌های اعتباری تحت تاثیر این افزایش قرار می‌گیرند، به خصوص اگر از نرخ‌های بهره‌ی شناور استفاده کنند. این اقدام بر مقدار پولی که مردم می توانند خرج کنند اثر می‌گذارد. علاوه بر این، افراد همچنان باید قبوض را پرداخت کنند وقتی این قبوض گران‌تر می‌شوند، پول کمی از درآمد خانوارها باقی می‌ماند. این بدین معناست که خانوارها محتاطانه تر خرج می کنند. به همین علت، شرکت‌ها به‌صورت غیرمستقیم ازعکس العمل مشتریان در برابر کاهش نرخ بهره تاثیر می‌گیرند. اما افزایش نرخ بهره به‌صورت مفهوم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری مستقیم بر شرکت‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. آنها باید برای گسترش فعالیت‌های عملیاتی خود باید از بانک‌ها وام بگیرند. وقتی بانک‌ها استقراض را گران‌تر می‌کنند، شرکت‌ها شاید دیگر نتوانند به مقدار زیاد وام بگیرند و مجبور هستند تا بهره‌ بالاتری پرداخت کنند. هنگامی که شرکت‌ها کمتر هزینه می کنند کمتر رشد خواهند کرد که این امر سبب کاهش سود آوری‌ آنها نیز می شود.

همانطور که گفته شد تغییر در نرخ بهره بر شرکت‌ها و مردم اثر می‌گذارد، اما علاوه بر آن بر بازار سهام نیز تاثیر می‌گذارد. یکی از راه‌های ارزش‌گذاری شرکت‌ها، جمع ارزش فعلی جریانات نقد آتی شرکت‌ها است. برای بدست آوردن قیمت سهام، مجموع ارزش فعلی جریانات نقد آتی بر تعداد سهام موجود تقسیم می‌شود. نوسانات قیمت سهام نشان دهنده انتظارات سرمایه‌گذران زمان‌های مختلف از شرکت دارند. به خاطر این تفاوت‌ها سرمایه گذاران تمایل دارند که در قیمت‌های متفاوت سهمی را بخرند یا بفروشند.

اگر تصور شود که شرکت در آینده رشد و یا سود کمتری خواهد داشت (در اثر بهره بالا بدهی و یا درآمد کم) مقدار جریانات آتی آن کاهش یافته و در نتیجه قیمت سهامش کاهش می یابد. اگر قیمت سهام بسیاری از شرکته‌ا کاهش پیدا کند، کل بازار و شاخص‌هایی از قبیل داو جونز و اس اند پی افت می کنند.

برای بسیاری از سرمایه گذاران افت قیمت سهام و بازار خوشایند نیست. سرمایه گذاران تمایل دارند ارزش سرمایه‌گذاری‌ آنها افزایش یابد که این افزایش ارزش می‌تواند ناشی از افزایش قیمت سهام، دریافت سود تقسیمی و یا هر دو این موراد است. با انتظار رشد کم وجریانات نقد آتی کمتر، سرمایه گذاران رشد قیمتی مورد انتظار خود را دریافت نخواهند کرد و این باعث می‌شود تا سرمایه گذاری در سهام برای آنها جذاب نباشد. به‌علاوه، سرمایه‌گذاری در سهام از سایر سرمایه‌گذاری‌ها ریسک بیشتری دارد. هنگامی که بانک مرکزی نرخ‌ بهره را افزایش می‌دهد، اوراق بهادار دولتی مانند اوراق خزانه که سرمایه‌گذاری‌ها مطمئن‌تری هستند را پیشنهاد می کند. به عبارت دیگر، نرخ بازده بدون ریسک افزایش می‌یابد و این سرمایه‌گذاری‌ها را جذاب‌تر می کند. هنگامی که افراد در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند، توقع دارند در ازای قبول ریسک، پاداش بگیرند و نرخ بازده سرمایه‌گذاری‌ از نرخ بازده بدون ریسک بیشتر باشد. بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری در سهام برابر است با نرخ بازده بدون ریسک به‌علاوه‌ی صرف ریسک. افراد مختلف، بسته به میزان ریسک پذیری‌ و شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، انتظار بازده‌های متفاوتی دارند. در اصل، هرچه نرخ بازده بدون ریسک افزایش یابد، بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری در سهام نیز افزایش می‌یابد، به همین خاطر اگر صرف ریسک مورد انتظار کاهش یابد در حالی که بازده ثابت باشد و یا کاهش یابد، سرمایه گذاران سهام را پر ریسک دانسته و جای دیگری سرمایه‌گذاری می کنند.

تغییر در نرخ بهره تاثیر گسترده‌ای بر اقتصاد می گذارد. وقتی که نرخ بهره افزایش می یابد، مقدار پول در گردش کاهش می‌یابد و در نتیجه تورم کاهش می‌یابد، همچنین وام گرفتن گران‌تر ‌می‌شود و این عامل نیز بر مردم و شرکت‌ها نیز تاثیر می‌گذارد، به گونه‌ای که هزینه‌ها افزایش و درآمدها کاهش می‌یابد. در نهایت، افزایش نرخ بهره باعث می‌شود بازار سهام جذابیت خود را برای سرمایه گذاران از دست بدهد.

به خاطر داشته باشید که تمامی این عوامل و نتایج آنها به هم وابسته هستند. آنچه در بالا شرح داده شد را نمی‌توان مستقل از سایر عوامل مفهوم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری در نظر گرفت، نرخ‌ بهره تنها عامل اثر گذار بر قیمت سهام نیست و عوامل بسیاری بر تغییرات قیمت سهام موثر هستند و تغییر نرخ مفهوم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری بهره تنها یکی از این عوامل است. بنابرین نمی‌توان با قطعیت گفت که افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی همیشه اثر منفی بر بازار می‌گذارد.